Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym kobiet, co dotyczy krajów rozwiniętych i rozwijających się. Najnowsze dane epidemiologiczne wskazują, że w Polsce w 2014 roku odnotowano ponad 17 tysięcy nowych przypadków zachorowań na raka piersi oraz blisko 6 tysięcy zgonów z powodu wymienionego nowotworu. Dodatkowo, rak piersi – wśród wszystkich chorób nowotworowych – jest drugą, po raku płuca, przyczyną umieralności kobiet w Polsce.

Jakie są przyczyny raka piersi?

Przyczyny raka piersi ciągle nie zostały do końca poznane. Zostały natomiast określone czynniki, które w znaczący sposób przyczyniają się do zwiększania ryzyka zachorowania na raka piersi. Do najważniejszych czynników przyczyniających się do zachorowania na raka piersi należą:

• czynniki związane ze stylem życia – dieta obfita w tłuszcze nasycone, palenie tytoniu, spożywanie alkoholu (nawet w niewielkich ilościach), niska aktywność fizyczna przyczyniają się do zwiększenia ryzyka zachorowania na raka piersi;
• nadwaga i otyłość – większe ryzyko zachorowania na raka piersi (w szczególności u kobiet po menopauzie);
• czynniki hormonalne – długotrwałe stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) w celu łagodzenia objawów menopauzy;
• czynniki dziedziczne – mutacje genów BRCA1 i BRCA2 (występujące u około 3-5% kobiet i zwiększające ryzyko zachorowania na raka piersi nawet ponad 10-krotnie);
• obciążenie rodzinne – większe ryzyko u kobiet, w których rodzinach występował rak piersi (matka, siostra, córka);
• płeć oraz wiek – rak piersi występuje najczęściej u kobiet w wieku od 50 do 69 lat (wśród mężczyzn jest chorobą bardzo rzadką – <1%).

Jak mogę chronić się przed rakiem piersi?

W ograniczaniu ryzyka wystąpienia raka piersi duże znaczenie ma zachowanie zdrowego stylu życia. Co to oznacza?

• Utrzymuj odpowiednią aktywność fizyczną – nawet 30 minut ruchu o umiarkowanym natężeniu dziennie obniża ryzyko raka piersi. Dowolne ćwiczenia wykonywane przez 90 minut dziennie mogą obniżać ryzyko raka piersi nawet aż o 25%.
• Zachowuj odpowiednią wagę oraz zdrową dietę – unikaj przetworzonego mięsa, jedz dużo produktów pełnoziarnistych, warzyw i owoców.
• Jeśli możesz, karm swoje dziecko piersią – karmienie piersią, oprócz korzyści zdrowotnych dla dziecka, powoduje obniżenie ryzyka zachorowania na raka piersi u matki.
• Nie pal papierosów.
• Zrezygnuj z alkoholu lub ogranicz jego spożycie.
• Ogranicz stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).

Więcej informacji na temat obniżania ryzyka zachorowania na nowotwory odnajdziesz w broszurze „12 sposobów na zdrowie” opracowanej na podstawie najnowszej edycji Europejskiego Kodeksu Walki z rakiem, opublikowanej na stronie lub pod adresem www.12sposobownazdrowie.pl

Badania profilaktyczne

Badania profilaktyczne raka piersi mogą uchronić przed najgorszym. Mogą również zapobiec utracie piersi. Dzięki badaniom profilaktycznym raka piersi można wykryć w bardzo wczesnym stadium.

Badania profilaktyczne raka piersi - samobadanie

O raku piersi mogą świadczyć rozmaite zmiany, które pojawiają się na piersi: zmiany kształtu i wielkości, zmiany koloru (zaczerwienienie, zbrązowienie), wyciek z piersi. Często tego rodzaju zmiany mają podłoże łagodne, niemniej należy je skonsultować z lekarzem i sprawdzić. Dlatego dobrze jest uważnie przyglądać się piersiom, a raz w miesiącu, najlepiej między 5 a 9 dniem cyklu zbadać je dokładnie palcami uciskając  punkt przy punkcie. To pomaga wykryć guzki w piersiach. Kobiety po menopauzie powinny sobie określić jeden dzień , w którym wykonują samobadanie piersi. Guzki także w przeważającej większości są łagodne, ale każdy trzeba dokładnie zdiagnozować.

Badanie profilaktyczne raka piersi - badanie u lekarza

Przynajmniej raz w roku powinnyśmy odwiedzić ginekologa, który w ramach wizyty zbada również piersi.

USG - badanie profilaktyczne raka piersi dla młodych kobiet

Ultrasonograficzne badanie piersi należy robić co dwa lata począwszy od 25 roku życia. Dziewczyny, których mama, babcia lub siostry mamy czy babci miały raka piersi lub te które są nosicielkami genu BRCA1 lub BRCA2, a także te, których ojcowie czy dziadkowie mieli raka prostaty, powinny robić USG piersi co roku od 20 roku życia. Piersi młodych kobiet zbudowane są głównie z tkanki gruczołowej, dlatego USG jest lepszym badaniem niż mammografia.

Mammografia - badanie profilaktyczne raka piersi po czterdziestce

Po czterdziestce, a u niektórych kobiet już po 35 roku życia struktura piersi ulega zmianie. Maleje udział tkanki gruczołowej, rozrasta się natomiast tkanka tłuszczowa. Przy takich piersiach zdecydowanie lepszym i bardziej miarodajnym badaniem jest mammografia czyli prześwietlenie piersi. Początkowo mammografie robimy raz na pięć lat, po czterdziestce raz na dwa lata. Osoby szczególnie zagrożone (nosicielki genu BRCA1 i BRCA2 oraz z rodzinna historia raka piersi i raka prostaty) zgodnie z zaleceniami lekarza.

Zapraszamy również do lektury materiałów przygotowanych przez Łódzki Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia dotyczących profilaktyki raka piersi